لایکا؛ اسطوره عکاسی ۳۵ میلی‌متری قدم در عصر موبایل
کمتر کسی ست که در زمنه عکاسی علاقه داشته باشد و درباره لایکا و تاریخچه این شرکت بزرگ نداند. حال این شرکت قدم در راه عکاسی با موبایل گذاشته است.
در ابتدا باید بگوییم چند مدت پیش شرکت هوآوی یک گوشی هوشمند جدید به نام Huawei P9 رونمایی نمود که مدعی می باشدانقلابی را در عکاسی موبایل رقم خواهد زد. معمولا چنین ادعاهایی من را چندان هیجان‌زده نمی‌کند. مگر این‌که پای یکی از اسطوره‌های عکاسی و به‌ویژه عکاسی خیابانی یعنی «لایکا» (Leica) در میان باشد. هر چه باشدشرکت لایکا سابقه‌ی درخشانی در انقلاب‌های عکاسی داراست.
گفتنیست شرکت لایکا چیزی در حدود ۱۰۰ سال پیش یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌ها را در تاریخ عکاسی رقم زد. به ثمر نشستن ایده‌ی استفاده از نگاتیوهای کوچک برای خلق تصاویر بزرگ برای اولین بار عکاسان حرفه‌ای را از شر تجهیزات بزرگ و سنگین خلاص کرد. زمانی عکاسان مجبور بودند برای ثبت تصاویر باکیفیت از دوربینی شبیه یک جعبه‌ی حجیم روی سه‌پایه استفاده نمایند و برای ثبت هر عکس علاوه بر تعویض کردن صفحه‌ی بزرگ نگاتیو پارچه‌ای سیاه‌رنگ را روی دوربین و سر خود بکشند. ولی لایکا کل این شرایط را عوض نمود.
عکس بالا یکی از عکس‌های ثبت شده با دوربین ۳۵ میلی‌متری لایکا توسط هنری کارتیه برسون می باشد.
قابل ذکر است که دوربین‌های ۳۵ میلی‌متری کمپانی لایکا فوق‌العاده سبک و کوچک بودند و لنزهای بسیار باکیفیت آن‌ها امکان چاپ کردن تصاویر ثبت‌شده روی یک نگاتیو کوچک در ابعاد بسیار بزرگ‌تر را فراهم می‌نمود. این دوربین‌های زیبا همواره برای ثبت لحظات آنی آماده بودند و امکان استفاده‌ی راحت از آن‌ها در فضای باز وجود داشت. در نتیجه برای اولین بار عکاسان قادر بودند به‌جای عکس گرفتن از افراد در ژست‌های ثابت مرسوم، زندگی، اعمال و حرکات مردم را از هر زاویه‌ی دلخواه و در حالتی کاملا طبیعی ثبت نمایند. رهایی از تجهیزات بزرگ و سنگین به عکاسان اجازه می‌داد بدون جلب توجه از افراد به عکاسی بپردازند.
شایان ذکر است همین ویژگی‌های کمپانی لایکا بود که آن را به عامل اصلی شکوفایی یکی از سبک‌های تاثیرگذار عکاسی یعنی عکاسی خیابانی تبدیل نمود. مشهور است که یکی از اسطوره‌های عکاسی خیابانی یعنی «هنری کارتیه برسون» (Henri Cartier-Bresson) در تمام طول زندگی خود تنها از دوربین لایکا و یک لنز ۵۰ میلی‌متری استفاده کرده امی باشد. شاید از نظر خیلی‌ها این نشانه‌ای از تعصب باشد ولی عکاسان به‌خوبی دلیل آن را درک می‌کنند. این ثبات به برسون اجازه می‌داده تمرکز بیشتری روی سوژه و لحظه داشته باشد چراکه همواره حتی بدون استفاده از ویزور یا منظره‌یاب از آنچه در کادر رخ خواهد داد دقیقا مطلع بوده می باشد.
عکس بالا از اولین دوربین لایکای هنری کارتیه برسون است.
توجه داشته باشید که گسترش عکاسی موبایل خود انقلاب دیگری می باشد که این بار پیش از ورود لایکا رخ داده است. جالب اینجاست که انقلاب عکاسی موبایل هم منجر به شکوفایی بیشتر عکاسی خیابانی شده است. گوشی موبایل از یک دوربین ۳۵ میلی‌متری یا یک دوربین کامپکت دیجیتال به‌مراتب سبک‌تر و کوچک‌تر است و می‌توان آزادانه‌تر، راحت‌تر و با جلب توجه بسیار کمتر از آن برای عکاسی از افراد در حالت طبیعی استفاده نمود. در نتیجه طبیعی می باشد که گوشی موبایل به ابزاری عالی برای عکاسی خیابانی تبدیل شده باشد.
باید بگوییم از نظر بسیاری از عکاسان و به ويژه عکاسان خیابانی کیفیت عکس‌های موبایلی قبل ازاین به‌جایی رسیده بوده که رها کردن دوربین‌های بزرگ‌تر را برای بهره بردن از محاسن گوشی‌های هوشمند توجیه نمود. بااین وجود کیفیت کمتر عکس‌ها (به‌ویژه در نور کم) و فقدان کنترل روی عمق میدان هنوز جزو عواملی هستند که مانع ورود عکاسان بیشتری به جمع عکاسان موبایل می‌گردند.
باید ذکر کنیم که یک راه برای غلبه بر این مشکل استفاده از سنسور و لنز بزرگ‌تر می باشد. ولی این راه حل با سنگین و حجیم کردن گوشی محاسن اصلی موبایل که آن را از دوربین‌های معمول متمایز می‌کند از بین خواهد برد. درست به همین دلیل می باشد که راه حل شرکت لایکا برای ساخت هوآوی P9 عکاسان موبایل را هیجان‌زده می‌کند. راه‌حل هوشمندانه‌ای که با استفاده از دو دوربین (یکی با سنسور سیاه‌وسفید و دیگری با سنسور رنگی) در کنار یک پردازنده‌ی اختصاصی عمق و نرم‌افزار طراحی‌شده توسط شرکت لایکا می‌تواند حتی در نور کم با حفظ سبکی، راحتی و ظاهر عادی یک گوشی موبایل عکس‌هایی با کیفیت و جزئیات بیشتر ثبت نماید و کنترل عمق میدان را در اختیار عکاس قرار بدهد.
جالب است بدانید اگرچه با وجود این‌که راه حل کمپانی لایکا به نظر کاملا عملی و بسیار هوشمندانه می‌رسد هنوز برای قضاوت در مورد نتیجه‌ی آن زود می باشد.نخستین عکس‌های ثبت‌شده با هوآوی P9 توسط عکاسان حرفه‌ای EyeEm کاملا امیدوارکننده به نظر می‌رسند ولی نباید فراموش کنیم که این عکس‌ها برای اهداف تبلیغاتی با دقت فراوان انتخاب شده‌اند. بااین وجود حتی اگر راه حل لایکا موفقیت‌آمیز باشد کار سختی برای متقاعد کردن عکاسان موبایل و به‌ویژه عکاسان خیابانی در پیش خواهد داشت. برای نمونه دلیل من برای استفاده از آیفون لزوما این نمی باشد که بهترین کیفیت را در زمینه‌ی عکاسی دارد. برسون که خود جزو عکاسان پایبند به لایکا بوده اهمیت ثبات نزد عکاسان خیابانی را به‌خوبی نشان داده می باشد. من ۵ سال است که تنها از آیفون برای عکاسی استفاده نموده‌ام و ثبات دوربین آيفون در این مدت اجازه داده است اکنون حتی بدون بالا آوردن گوشی و نگاه کردن به صفحه‌ی نمایش بتوانم با آن عکاسی کنم.در نتیجه معتقد هستم اگر لایکا قصد دارد با همکاری هوآوی بار دیگر در زمینه‌ی انقلابی که به شکوفایی عکاسی خیابانی انجامیده خوش بدرخشد باید ابتدا ثبات خود را در این مسیر به عکاسان ثابت نماید.
اگر شما هم نکته‌ای برای اضافه کردن به آنچه گفته شد دارید خوشحال خواهیم شد آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. اگر این مقاله را مفید یافتید لطفا آن را با دوستان خود هم به اشتراک بگذارید.
